Pierwotnie cerkiew Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy wybudowana ok.1913 roku wg projektu inż. Fiodora Wierzbickiego w kompleksie koszar 64 Kazańskiego Pułku Piechoty armii carskiej. W latach 1921-39 kościół garnizonowy 42 Pułku Piechoty im. Gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. Zdewastowany w czasie II wojny światowej kościół został w 1946 r. odbudowany staraniem ks. Aleksandra Syczewskiego jako kościół filialny parafii Wniebowzięcia NMP. Samodzielna parafia została utworzona 25.06.1973 r.
Przy kościele znajduje się tablica pamiątkowa poświęcona 42 Pułkowi Piechoty.

Parafia została powołana dn. 02.10.1987 r. Kościół wg projektu inż. arch. Jerzego Zgliczyńskiego został zbudowany w latach 1990-96. Jego bryła nawiązuje do architektury kościoła św. Rocha. Wnętrze kościoła zdobią obrazy Marka Karpa.
W dolnym kościele odprawiane są msze w obrządku łacińskim i bizantyńsko-ukraińskim. Tu również mieści się Muzeum Sybiraków. W 1998 r. powstał pomnik Nieznanego Sybiraka autorstwa Dymitra Grozdewa.

Ok. 1981 r. Muzułmańska Gmina Wyznaniowa w Białymstoku (istniejąca od 1960 r.) otrzymała do użytkowania drewniany dom mieszkalny zbudowany ok. 1930 r. Większość członków gminy stanowili podlascy Tatarzy. Dokonano adaptacji budynku, dostosowując jego wnętrza do potrzeb religijnych, jak również kulturalnych społeczności muzułmańskiej. Powstała sala modlitewna z mihrabem -wnęką wskazującą kierunek modłów na Mekkę i mimbarem – formą kazalnicy. W 2004 r. XV Kongres Muzułmańskiego Związku Religijnego
w RP wybrał muftiego Tomasza Miśkiewicza na funkcję przewodniczącego Najwyższego Kolegium Muzułmańskiego z siedzibą w Białymstoku, którą pełni on do dzisiaj. W okresie marzec-listopad 2020 r. przeprowadzono znaczną przebudowę drewnianego obiektu. Dobudowano wieżyczkę-minaret oraz oranżerię. Elewacje zewnętrzne ozdobiono orientalną ornamentyką.

Neoromańska świątynia została zbudowana w latach 1909-1912 dla białostockiej gminy ewangelicko- augsburskiej. Zaprojektował ją łódzki inżynier Jan Wende na planie krzyża greckiego. Ewangelikom kościół służył do 1939 r. W okresie okupacji niemieckiej odprawiano w niej sporadyczne nabożeństwa dla oddziałów armii niemieckiej wysyłanych na front wschodni. Opuszczona świątynia została w 1944 r. przejęta przez kościół katolicki i wyświęcona pod wezwaniem św. Wojciecha Biskupa i Męczennika. Dn. 31.10.1944 r. odprawiono pierwsze nabożeństwo w intencji białostoczan-ofiar hitlerowskich egzekucji w Grabówce. W latach 1961-79 był to kościół seminaryjny Wyższego Seminarium Duchownego, w którym msze odprawiał m.in. ks. Michał Sopoćko. Samodzielna parafia została erygowana w 1979 r. W 1997 r. Prymas Polski kard. Józef Glemp przekazał relikwiarz ze szczątkami św. Wojciecha, dzięki czemu kościół został podniesiony do rangi sanktuarium. Dn. 15.09.2013 r. na skutek zwarcia instalacji elektrycznej spłonęła wieża świątyni.
Z pierwotnego wyposażenia świątyni ewangelickiej do dziś zachowały się empory-balkony oraz ambona. W stole ołtarzowym znajduje się relikwiarz św. Wojciecha. Prezbiterium zdobią malowidła nawiązujące do stylu romańskiego przedstawiające dzieje patrona kościoła autorstwa warszawskiej artystki Kingi Pawełskiej. Po obu stronach kruchty znajdują się kaplice: Katyńska wg projektu białostockiego rzeźbiarza prof. Jerzego Grygorczuka oraz Martyrologii Narodu Polskiego.

Zespół katedralny stanowią dwie budowle: XVII-wieczna, zwana „białym kościołem” i neogotycka – „kościół czerwony” lub 'farny”.
„Biały kościół” jest najstarszym zabytkiem Białegostoku, zbudowanym w latach
1617-1626 w stylu renesansowym z elementami późnego gotyku. Jego fundatorami byli ówcześni właściciele białostockich dóbr – Piotr Wiesiołowski młodszy i jego syn Krzysztof. Z pierwotnego wyposażenia świątyni zachowały się: późnorenesansowy portal wejściowy przedstawiający scenę koronacji Maryi i płyta z herbami Ogończyk, Bogoria, Jastrzębiec i Korczak będąca elementem pomnika nagrobnego Piotra Wiesiołowskiego (obecnie umieszczona na zewnętrznej ścianie świątyni).
W latach 1751-52 Jan Klemens Branicki dokonał przebudowy kościoła oraz jego wyposażenia w stylu barokowym. W drewnianej nastawie ołtarza głównego umieszczony jest olejny obraz przedstawiający scenę Wniebowzięcia NMP pędzla Sylwestra Augusta Mirysa – nadwornego malarza Branickich. Dwa boczne ołtarze zdobią wizerunki Matki Bożej i Ukrzyżowania. Kościół jest również mauzoleum rodowym Branickich. Po prawej stronie znajduje się marmurowy monument serc Stefana Mikołaja Branickiego – wojewody podlaskiego i jego matki Katarzyny Aleksandry z Czarnieckich. Po stronie lewej nagrobek serca Jana Klemensa Branickiego ufundowany przez jego żonę Izabelę z Poniatowskich. Na prawej ścianie umieszczono też epitafium Izabeli wyhaftowane przez jej dwórkę Weronikę Paszkowską w 1811 r. oraz tablice: Franciszka Karpińskiego, autora „Pieśni Nabożnych” oraz najpopularniejszej polskiej kolędy „Bóg się rodzi” wykonanej pierwszy raz w tym kościele w 1795 r. i fundacyjna świątyni Piotra Wiesiołowskiego młodszego. Pod kościołem znajdują się krypty, gdzie spoczywają: prawdopodobnie fundator, Izabela Branicka, jej bratanica Katarzyna Poniatowska oraz szczątki białostockich biskupów.

Neogotycki „kościół czerwony” został zbudowany w latach 1900-1905 wg projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. Inicjatorem jego budowy był ówczesny proboszcz ks. Wilhelm Szwarc. Jest to „dobudówka”, jako że władze carskie wydały zezwolenie jedynie na rozbudowę istniejącej już świątyni. Ołtarz główny został wykonany przez warszawską firmę Szpetkowskiego wg projektu Wincentego Bogatczyka w formie szafkowej. Przedstawia Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny. W prawej nawie znajduję się najstarszy ołtarz Św. Antoniego z Padwy ufundowany w 1906 r. przez pracowników kolejowych ze Starosielc. Olejny obraz świętego został namalowany przez Kazimierza Stabrowskiego. Na obu końcach transeptu – nawy poprzecznej -znajdują się dwie kaplice poświęcone Matce Boskiej. W prawej neogotycki ołtarz zdobi wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej, przywieziony przez białostockich pątników z Jasnej Góry w 1906 r. W lewej znajduje się kopia obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej autorstwa Łucji Bałzukiewicz z 1927 r. przywieziona przez ostatniego arcybiskupa wileńskiego ks. Romualda Jałbrzykowskiego. Kaplica została poświęcona dn. 27.11.1977 r. przez ówczesnego metropolitę krakowskiego kard. Karola Wojtyłę. W lewej nawie – ołtarz Jezusa Miłosiernego z obrazem autorstwa Ludomira Sleńdzińskiego z 1955 r. namalowanym z inicjatywy ks. Michała Sopoćki.

Świątynia w stylu neoklasycystycznym oparta na rzucie krzyża greckiego została wybudowana w latach 1843-1846 prawdopodobnie wg. projektu Konstantyna Thona. W związku z erygowaniem dn. 07.09.1951 r. diecezji białostocko – gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego świątynia została podniesiona do rangi soboru, czyli katedry. Dn. 22.09.1992 do soboru zostały przeniesione z Grodna relikwie Św. Męczennika Młodzieńca Gabriela i dzień ten obchodzony jest co roku jako święto diecezjalne. Klasycystyczny, drewniany ikonostas został wykonany w Wilnie w 1846. Znajdujące się w nim ikony zostały napisane przez moskiewskiego ikonopisca Adriana Małachowa. Oryginalne polichromie nie zachowały się do naszych czasów. Obecne z lat 1975-76 są dziełem Józefa Łotowskiego. W prawo od ikonostasu znajdują się: srebrny relikwiarz Św. Gabriela-patrona dzieci i młodzieży oraz kopia zaginionej w 1915 r. ikony Matki Boskiej Białostockiej.

W 1925 r. ustanowiono druga, białostocką parafię św. Rocha. Jej proboszczem został ks. Adam Abramowicz – budowniczy kościołów w Dereczynie (obecnie Białoruś), Uhowie k/Łap i Goniądzu. Zaprosił on do współpracy profesora Politechniki Warszawskiej Oskara Sosnowskiego jako projektanta. Świątynia miała w swoim kształcie łączyć wezwanie Litanii Loretańskiej „Gwiazdo Zaranna” z ideą pomnika wdzięczności Opatrzności Bożej za odzyskanie niepodległości. Została zlokalizowana na wzgórzu Św. Rocha – istotnym elemencie barokowej kompozycji urbanistycznej Białegostoku. Prace budowlane rozpoczęto w 1927 r., jednakże stale towarzyszyły im trudności finansowe. Do wybuchu II wojny światowej udało się doprowadzić budowę do tzw. stanu surowego. W czasach obydwu okupacji
sowieckiej i niemieckiej istotną kwestią dla wspólnoty kościelnej było uchronienie świątyni przed jej zarekwirowaniem, dlatego też w 1941 r. rozpoczęto odprawianie mszy świętych.
W związku ze śmiercią w 1939 r. prof. Oskara Sosnowskiego funkcję kierownika budowy od 1945 r. przejął inż. Stanisław Bukowski. Dn. 18.08.1946 r. arcybiskup Romuald Jałbrzykowski konsekrował kościół pw. Królowej Polski, Chrystusa Króla
i Św. Rocha. Prace wykończeniowe ostatecznie ukończono w 1966 r. W 2018 r. świątynia została podniesiona do rangi bazyliki mniejszej, a także znalazła się na prestiżowej liście „Pomników historii”.
Modernistyczny kościół wzniesiono na planie ośmioboku, a podstawowym budulcem był żelazobeton. Korpus budowli składa się z trzech stopniowo narastających brył i ażurowej wieży o wys. 78 m, zwieńczonej piastowską koroną i figurą Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej o wysokości 3 m. Oryginalnymi elementami są szklany dach w kopule w kształcie ośmiobocznego ostrosłupa (niewidoczny z zewnątrz) i powtarzające się motywy kryształu i gwiazdy, odwołujące się do wezwania litanijnego „Gwiazdo Zaranna”. We wnętrzu kościoła dominuje biel z dodatkiem drewna. Centralnym elementem ołtarza głównego z 1945 r. wykonanego przez Antoniego Masłonia jest figura Chrystusa Króla dłuta Stanisława Horno-Popławskiego. Ołtarze boczne poświęcone są św. Antoniemu (po lewej stronie) i Matce Boskiej Różańcowej (po prawej). Dwie kaplice boczne: po lewej kaplica św. Rocha z XVIII- wiecznym obrazem nieznanego autora, po prawej Matki Boskiej Ostrobramskiej z figurą Chrystusa Ukrzyżowanego autorstwa wileńskiego rzeźbiarza-samouka Wincentego Bałzukiewicza, obrazem Ostrobramskiej Matki Miłosierdzia oraz tablicami upamiętniającymi kresowe pułki Wojska Polskiego II RP. Witraż w plafonie sufitowym wg projektu Placydy Bukowskiej przedstawia symbole Ducha Świętego i czterech ewangelistów. Przy wejściu do kościoła znajduje się nagrobek jego budowniczego ks. Adama Abramowicza. Otaczające świątynię wały nawiązują do obronnych funkcji świątyń kresowych. Nad główną bramą góruje rzeźba Chrystusa Dobrego Pasterza autorstwa Stanisława Horno-Popławskiego. U podnóża wzgórza postawiono dwa pomniki batalionu marszowego 42 pułku piechoty broniącego miasta we wrześniu 1939 r. i ofiar katastrofy smoleńskiej.
U podstawy wieży znajduje się taras widokowy z którego można obejrzeć panoramę Białegostoku. Czynny jest w sezonie turystycznym w dni powszednie w godz. 9.00-16.00, zaś w soboty, niedziele i święta w godz. 14.00-17.00.

Wzniesiona w latach 1936-1939 stylu modernistycznym. Jej fundatorami była białostocka rodzina fabrykantów włókienniczych Cytronów. W sali modlitw wykonano drewniany strop w formie kasetonów, zdobiony kolorową ornamentyką roślinno-geometryczną. Po utworzeniu getta w 1941 r. znajdowała się na jego terenie, kontynuując nielegalnie funkcje religijne. Jeszcze do 1967 roku użytkowana była przez społeczność żydowską jako miejsce modlitw, spotkań, dom pogrzebowy. W latach siedemdziesiątych dokonano jej przebudowy, podczas której bezpowrotnie zniszczone zostały cenne detale wyposażenia. Od 1995 r. budynek jest siedzibą Galerii im. Sleńdzińskich. Po przeniesieniu głównej siedziby galerii do nowej lokalizacji na Rynku Kościuszki w budynku dawnej synagogi funkcjonuje galeria kultury żydowskiej.

Dwupoziomowa, klasycyzująca świątynia została zbudowana w latach 1984-96 wg projektu inż. arch. Andrzeja Nowakowskiego i Janusza Pawłowskiego. Wielkim orędownikiem powstania sanktuarium był nieżyjący już wówczas ks. Michał Sopoćko-spowiednik Św. Faustyny, propagator kultu Miłosierdzia Bożego. Dn. 30.11.1988 r. jego szczątki zostały ekshumowane i ponownie pochowane w krypcie świątyni. W 1993 r. w dolnym kościele umieszczono relikwie Św. Faustyny. Po kilkuletnim procesie beatyfikacyjnym 28.09.2008 r. ogłoszono ks. Michała Sopoćko błogosławionym, a relikwiarz z jego szczątkami umieszczono w kościele górnym. W 1996 r. dokonano rewitalizacji płaskorzeźby „Drzewa Jessego” stanowiącej część ołtarza papieskiego z 1991 r. i umieszczono ją w sanktuarium.

Dwupoziomowa świątynia zbudowana w latach 1991-96 w stylu baroku wileńskiego wg projektu inż.-arch. Michała Bałasza jest w zamyśle repliką XVIII-wiecznego, unickiego kościoła Św. Apostołów Piotra i Pawła z Berezwecza (obecnie Białoruś), zniszczonego przez sowietów w 1970 r. Wystrój wnętrza kościoła stanowi kompozycję różnych stylów i form – od antyku, przez renesans, po barok. Elementy rzeźbiarskie wykonał prof. Jerzy Grygorczuk, a polichromie są dziełem Jerzego Pasternaka z Krakowa. Podstawowym motywem ideowym jest upamiętnienie wszystkich Polaków – ofiar najeźdźców lat wojny. Pod tarasem umieszczono Sanktuarium GLORIA VICTIS i chwały obrońców Białegostoku we wrześniu 1939 r.